فیلم شناسی آلفرد هیچکاک

فیلم شناسی آلفرد هیچکاک

فيلم هاي هيچكاك


آلفرد هيچكاك ويژگي هاي خاصي در فيلم سازيش داشت . او سر صحنه ي فيلم برداري به شدت وسواسي بود . تمامي اجزاي صحنه اش را به دقت كنار هم مي چيد . حتي با بازيگرانش مانند اشيا برخورد مي كرد ، آن ها بايد دقيقا همان كاري را مي كردند كه او مي خواست . هيچكاك بدش نمي آمد ، در هر فيلمش سبك هاي جديدي را تجربه كند . اين كارش باعث مي شد فيلم هايش همواره براي مردم و منتقدان جذاب باشد . مثلا فيلم پنجره ي عقبي داستان عكاسي بود كه با پاي گچ گرفته گوشه ي خانه اش نشسته بود و با دوربين شكاريش آپارتمان روبه رويي و تمام اتفاقاتي كه در آن رخ مي داد را ديد مي زد ! يا فيلم طناب را تماما درون فضاي داخلي يك خانه و بدن هيچ گونه برشي(cut) ساخته بود .


حركات دوربين فيلم هاي هيچكاك و قاب بندي هاي مخصوصش كه بر گرفته از علاقه اش به عكاسي بود و معمولا روي شيئي خاص تاكيد داشت ، از جمله ويژگي هاي شاخص فيلم هاي او بود . فيلم هاي هيچكاك معمولا فيلم هاي قوي و داستان هاي شاخصي نداشت ، اما اين فيلم نامه ها به بهترين نحو ممكن به تصوير كشيده مي شدند . او معمولا شاهكارهاي ادبي را اقتباس نمي كرد زيرا عقيده داشت اگر يك رمان يا داستان ناب شكل قطعي خود را در قالب كتاب پيدا كرده ، او نمي تواند آن را در قالب فيلم به تصوير بكشد و اثري قوي خلق كند . او فقط كتاب هايي را اقتباس مي كرد كه مي توانست معاني تصويري از آنان برداشت كند . او ازتغيير دادن اتفاقات و شخصيت هاي منبع اصلي هيچ ابايي نداشت ، تاجايي كه صداي چندين نفر از نويسندگانش را در مي آورد . شايد برايتان جالب باشد كه بهترين همكار هيچكاك همسرش آلما بود . او در سينما فعاليت هايي چون تدوين و منشي گري صحنه را در كارنامه داشت كه در كنار هيچكاك تازه كار قرار گرفت و هيچكاك همواره فيلم نامه هايش را به خانه مي آورد و با همسرش روي آن كار مي كرد و گاها نام آلما را در تيتراژ به عنوان نويسنده اضافه مي كرد .


 نكته ي مهم ديگري كه در فيلم ها او ديده مي شود ، ايجاد تعليق ، دلهره ، پريشاني و گاها ترس در ببينده است . وقتي نشسته ايد و فيلم هاي هيچكاك را مي بينيد قبل از آن كه اتفاقي رخ دهد ، از آن باخبر خواهيد شد ، يا به وسيله ي تاكيد دوربين يا به وسيله ي نواخته شدن موزيكي معمولا گوشخراش . نحوه ي پيش برد داستان در فيلم هايش به گونه ايست كه علاوه بر اين كه از جو دلهره آميزي كه در فيلم (و حتي در بعضي فيلم هايش مانند پرندگان تا مدتي بعد از فيلم) جريان دارد لذت مي بريد ، ناچاريد با شخصيت هاي فيلم هم ذات پنداري كنيد و براي آنان نگران باشيد . مثلا در همان فيلم پرندگان كافيست خود را به جاي خانواده ميچ برنر تصور كنيد ، در خانه اي حبس شده ايد ، اطراف خانه پرندگان وحشي كمين كرده اند و دهكده خالي از سكنه است چه حسي خواهيد داشت ؟! اما در ميان تمام اين مشخصات هيچكاك عناصري را در فيلم هايش به كار مي بست كه مخصوص فيلم هاي خودش بود :


دوشيزه ي موطلايي : شخصيت هاي زن اول فيلم هاي هيچكاك ، معمولا زناني بودند كه موهاي طلايي رنگي داشتند و در فيلم هايش يا به قتل مي رسيدند ، يا مورد اذيت و آزار بودند ، يا جاسوس از آب در مي آمدند و يا درگير يك نوع بيماري رواني خاص بودند(و در بعضي موارد همه ي اينها !) هيچكاك در اين باره مي گويد : «زنان موطلايى قربانيان خوبى هستند، آنها شبيه برف دست نخورده اى هستند كه رد خونى را نشان مى دهد ! »


 بسياري از فيلم هاي هيچكاك از زاويه ي ديد زن است ، فيلم هايي مانند خرابكاري ، ربه كا ، طلسم شده ، سوءظن ، سايه ي يك شك ، مارني و ... . ودر فيلم هاي ديگر معمولا  زنان حريف مردان هستند . زنان فيلم هاي او مستقل ، خودراي ، قابل و غالبا واقف به جنسيت خويشند.


او معمولا از بازيگران شاخصي چون اينگريد برگمن در فيلم بدنام ، كيم نواك در فيلم سرگيجه و تيپي هدرن در فيلم مارني ، براي اين شخصيت ها استفاده مي كرد و  آنان نيز معمولا بازي هاي خوب و ماندگاري را ارائه مي كردند . بازي هايي كه خود يكي از مولفه هاي فيلم هاي هيچكاك بود .


تاكيد هيچكاك بر استفاده از اين نوع پرسوناژ به قدري زياد بود كه در تقريبا تمام فيلم هايش ، حتي فيلمي مانند طناب كه درباره ي قتل پسري جوان توسط دوستانش بود ، از آن استفاده مي كرد .


مك گافين : مك گافين(the macguffin)به شيء يا حادثه اي اسرار آميز اطلاق مي شد كه پيرنگ داستان فيلم هاي هيچكاك گرد آن مي چرخيد . اشيايي مانند دست كش جامانده ي يك زن كه پرده از خيانت او به شوهرش بر مي دارد ، يا گردن بند جواهر نشاني كه منجر به قتل و خونريزي مي شود و حوادثي چون ترور يك  مامور مخفي كه باعث درگيري يك خانواده در يك توطئه ي شبكه اي آدم ربايي مي شود و ...


اين اصطلاح توسط «انگس مك فيل»براي فيلم سي و نه پله ساخته شد و از آن پس به يكي از مولفه هاي سينماي هيچكاك تبديل شد.


نقش گذري : هيچكاك عادت داشت و گاهي اوقات مجبور بود ، در بخش كوتاهي از فيلم هايش بازي كند . واين بازي ها معمولا محدود مي شد به عبور كردن از پس زمينه ي تصوير ، ايستادن در گوشه اي از صحنه ، خواندن روزنامه و يا عكس گرفتن به عنوان عكاس و ... . پس از محبوبيت هيچكاك اين عادت ، تبديل به يكي از مهم ترين ويژگي هاي فيلم هاي هيچكاك شد كه از آن به بعد به عنوان امضاي هيچكاك از آن ياد مي شد .


هيچكاك در مورد حضورش در بخشي از فيلم مستاجر گفته بود :« آن ها احتیاج به کسی داشتند که فضای خالی را در گوشه ي تصوير پر کند و من هم به اندازه ي كافي چاق بودم ، به همين خاطر تصميم گرفتم خودم در آن صحنه بازي كنم !»


اين روند در فيلم هاي آخر هيچكاك ، جنبه ي كميك نيز به خود گرفته بود . مثلا در فيلم پرده ي پاره(1966) در حالي كه در لابي هتل مشغول ديدن برنامه ي تلويزيوني هيچكاك(!)است ، پسر بچه اي كه روي پايش نشانده است ، بر روي شلوارش خرابكاري مي كند . در فيلم توپاز(1969) هيچكاك از روي صندلي چرخداري كه روي آن نشسته ، بلند مي شود و با يكي از دوستانش دست مي دهد !


آشنايي با فيلم هاي شاخص استاد هيچكاك


بدنام(notorious)


محصول: امريكا/1946


ژانر: جنايي/جاسوسي


فيلم نامه: بن هكت


بازيگران: كري گرانت ، اينگريد برگمن ، كلود رينز ، لوييس كلهرن و ايوان تريسالت


داستان: اليشيا هيوبرمن(اينگريد برگمن) دختر يك جاسوس نازي است كه دستگير و محكوم شده است. آليشيا به دولين(كري گرانت) ، مامور مخفي امريكايي دل مي بندد. دولين ، آليشيا را به كمك مي مي طلبد و آليشيا هم قبول مي كند تا نقش عنصر نفوذي را در تشكيلات دشمن بازي كند و با الكساندر سباستين (كلود رينز) ، مامور نازي ها ، رابطه برقرار كند ...


دوشيزه ي موطلايي: اينگريد برگمن


مك گافين: سنگ اورانيم


نقش گذري: هيچكاك در مهماني دارد مشروب مي نوشد.


منتقدان از 5 امتياز ، براي اين فيلم ، امتياز كامل 5 را در نظر گرفته اند.






پنجره ي عقبي(Rear window)


محصول: امريكا/1954


ژانر: تريلر


فيلم نامه: جان مايكل هايس


بازيگران: جيمز استوارت ، گريس كلي ، وندل كوري ، تلما ريتر و ريموند بر


داستان: عكاس خبري ماجراجويي به نام جفريز(جيمز استوارت) كه به دليل شكستگي پايش خانه نشين شده است ، متوجه مي شود كه يكي از همسايه ها(ريموند بر) همسرش را كشته است. اما او نمي تواند اين ماجرا را به كسي به قبولاند...


دوشيزه ي موطلايي: گريس كلي


مك گافين: حلقه ي ازدواج


نقش گذري: هيچكاك در حال كوك كردن ساعتي در آپارتمان موسيقي دان ديده مي شود.


منتقدان به اين فيلم نيز ، 5امتياز كامل اعطا كردند.






سرگيجه(Vertigo)


محصول: امريكا/1958


ژانر: عشقي/تريلر


فيلم نامه: ساموئل اي.تيلر/الك كاپل


بازيگران: جيمز استوارت ، كيم نوواك ،باربارا بل گدس ، ريموند بيلي و لي پاتريك


داستان: مامور پليسي به نام اسكاتي(جيمز استوارت) كه به دليل ترس از ارتفاع از كارش استعفا داده ، از طرف يكي از دوستان قديمي اش ، مامور تعقيب همسرش ، مادلين(كيم نوواك) مي شود كه رفتار مشكوكي دارد. در جريان اين تعقيب ها رابطه اي عاطفي بين اين دو پيش مي آيد اما مادلين خودش را از بالاي برج كليسايي پايين مي اندازد و اسكاتي به دليل ترسش از ارتفاع نمي تواند به او كمك كند ...


دوشيزه ي موطلايي: كيم نوواك/باربارا بل گدس


مك گافين: عشق


نقش گذري: هيچكاك كنار در ورودي كارگاه كشتي سازي قدم مي زند در حالي كه جعبه ي شيپوري را حمل مي كند.


منتقدان از 5 امتياز ، براي اين فيلم ، امتياز كامل 5 را در نظر گرفته اند.






شمال از شمال غربي(North by Northwest)


محصول: امريكا/1959


ژانر: ماجرايي/تريلر


فيلم نامه: ارنست لمن


بازيگران: كري گرانت ، ايوا مري سنت ، جيمز ميسن ، جسي رويس لنديس و لئو جي كارول


داستان: راجر تورنهيل(كري گرانت) مدير تبليغاتي موفق اما خودخواه ، روزي با ماموري مخفي به نام جرج كاپلان اشتباه گرفته مي شود . اشتباهي كه منجر به كشيده شدنش به دنيايي از خطرات و دسيسه ها مي شود ...


دوشيزه ي موطلايي: ايوا مري سنت


مك گافين: ميكرو فيلم داخل مجسمه


نقش گذري: بلافاصله پس از عنوان بندي ، هيچكاك مي دود تا به اتوبوس برسد. ولي در اتوبوس روي صورتش بسته مي شود.


منتقدان اين فيلم را نيز لايق امتياز 5 تشخيص داده اند.






پرندگان(Birds)


محصول: امريكا/1963


ژانر: تريلر/فانتزي


فيلم نامه: ايوان هانتر


بازيگران: راد تيلر ، تيپي هدرن ، جسيكا تندي و سوزان پله شت


داستان: در كاليفرنيا در منطقه اي ساحلي ، دسته هاي  پرندگان به مردم حمله مي كنند...


دوشيزه ي موطلايي: تيپي هدرن


مك گافين: آرامش خاطر


نقش گذري: در ابتداي فيلم هيچكاك با دو سگ اسكاتلندي در حال ترك مغازه ي جانور فروشي است.


منتقدان از 5 امتياز ، براي اين فيلم ، امتياز 4 را در نظر گرفته اند.


و بسياري فيلم هاي ديگر كه در اين مقاله نمي گنجند...


محمدرضا كشاورز


(استفاده از اين مقاله با ذكر منبع بلامانع است.)


با استفاده از كتاب هاي:


   كتاب كوچك كارگردانان(جلد سوم-آلفرد هيچكاك)     نوشته ي پل دانكن


    راهنماي فيلم      نوشته ي بهزاد رحيميان
منبع: http://hitchcock.blogfa.com/